ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΖΩΡΖΟΥ (δημοσιευμένο 17 Απριλίου, 2015 , http://www.santonews.com/kalamia-ochi-gia-ippefsi-alla-gia-prostasia.santonews
Καλάμι, ίσως ένα ασήμαντο, αλλά ευλύγιστο και ανθεκτικό φυτό.
Αυτό το είχαν καταλάβει οι ντόπιοι κάτοικοι του νησιού μας. Ήξεραν πολύ καλά τις συνθήκες που επικρατούσαν στο νησί μας. Ο καυτός ήλιος το βραχώδες και φτωχό άνυδρο χώμα μας σε συνδυασμό με τον δαιμονισμένο αέρα , δημιουργούσαν μεγάλα προβλήματα στους γεωργούς μας. Οι δυνατοί στεγνοί άνεμοι, πολλές φορές απρόβλεπτοι και πάντα κουραστικοί για ανθρώπους και φυτά, προκαλούσαν μεγάλες καταστροφές ανάλογα με την περιοχή και την εποχή. Ιδιαίτερα προκαλούσαν καταστροφές στα παράκτια χωράφια όπου σε συνδυασμό με την αλμύρα ξέραιναν τις σοδειές .
Η ταχύτητα του αέρα προκαλεί απώλεια υγρασίας από τα φυλλώματα των φυτών, αλλά και από το έδαφος. Πολύ συχνά τα φυτά δεν προλαβαίνουν να αντικαταστήσουν την απαραίτητη υγρασία και η ζημιά είναι αναπόφευκτη. Τα πρόσφατα φυτεμένα φυτά είναι πιο ευαίσθητα και ευάλωτα, ιδιαίτερα αν έχουν αναπτυχθεί γρήγορα και υπερβολικά. Τα φύλλα στεγνώνουν, ξεραίνονται στις άκρες, σημαδεύονται και κουρελιάζονται, τα μπουμπούκια, τα νέα βλαστάρια και τα νέα φυλλαράκια μαραίνεται και πέφτουν. Τα κλαδιά που επιζούν μεγαλώνουν προς μία κατεύθυνση, μακριά απ τον επικρατούντα άνεμο, στραβώνοντας, και δίνοντας στο φυτό μια μονόπαντη εμφάνιση. Απότομοι ζεστοί άνεμοι εμποδίζουν τα φρούτα να ωριμάσουν, και τα σιτηρά, όσπρια πέφτουν πριν καλά καλά τα εσοδέψουν.
Η προστασία με τα καλάμια είναι χρήσιμη για αρκετούς λόγους. Ο πιο σημαντικός είναι ότι ελαττώνει την ταχύτητα με την οποία ο άνεμος χτυπάει τα φυτά, μειώνοντας τη δύναμη της σύγκρουσης. Ένα σωστό ανεμόφραγμα θα μειώσει επίσης την απώλεια υγρασίας από φύλλα και έδαφος. Αυτό έβλεπαν και οι γεωργοί μας. Πολλοί απ αυτούς ανέβαζαν την ξερολιθιά όσο ήταν δυνατόν στα αμπέλια και τα χωράφια, άλλοι εναπόθεταν τα κλαδέματα τους σε συγκριμένο σημείο του χωραφιού κάθε φορά προκειμένου να είναι μια αντίσταση στον αέρα. Όμως ο αέρας με την δύναμη που ερχόταν από το πέλαγος οι ξερολιθιές δεν είχαν την αντοχή να τον αντέξουν που έπεφταν τα δε κλαδέματα που σκόρπιζαν παντού.
Έτσι κάποιοι ξεκίνησαν να φυτεύουν καλάμια, σε διάφορα σημεία του χωραφιού, σε διάφορους προσανατολισμούς και με διάφορους συνδυασμούς ανάλογα από πού ήταν πιο ενοχλητικός και δυνατός ο αέρας για την σοδιά τους. Λίγα είναι τα χωράφια που ακόμα σήμερα σώζονται τέτοιοι φράκτες. Μπορεί να συναντήσει κανείς χωράφια με καλάμια στην περιοχή του Πύργου, Μεγαλοχωρίου, Εμπορείου, Φηρών και αλλού. Στα παραθαλάσσια χωράφια την δουλειά του φράχτη την έκαναν οι αρμύρες.
Σήμερα σχεδόν κανείς δεν χρησιμοποιεί καλάμια για φράκτη, οι περισσότεροι φοβούνται τον κίνδυνο εξάπλωσης του καλαμώνα στο χωράφι. Δεν είναι λάθος αλλά αυτό μπορεί να συμβεί μόνον στην περίπτωση που εγκαταλειφτεί ο χώρος. Τα καλάμια δεν έχουν βαθύ ρίζωμα και είναι εύκολο κάθε χρόνο να περιορίζουμε την επέκταση τους και να ελέγχουμε την πυκνότητα του καλαμώνα. Όμως όποιο συνδυασμό φυτών και να διαλέξει κανείς, πρέπει να υπολογίζει σε όχι λιγότερο από 50 ως 60% διαπεραστικότητας απ τον άνεμο. Πολλοί δυσκολεύονται να το πιστέψουν αυτό, αλλά η Φυσική μας λέει ότι τα υπερβολικά πυκνά ανεμοφράγματα αναπροσανατολίζουν τον άνεμο προς τα επάνω δημιουργώντας ταραχή του αέρα απ την υπήνεμη (εσωτερική) πλευρά, καθώς ρουφιέται αέρας για να συμπληρώσει το κενό. Το σωστό ύψος και πλάτος (βάθος) του ανεμοφράγματός σας θα εξαρτηθεί από το μέγεθος της περιοχής που θέλετε να προστατεύσετε. Για παράδειγμα, έχει υπολογιστεί ότι ένα φράγμα ύψους 1.5μ επιβραδύνει τον άνεμο κατά 50% για φυτά που βρίσκονται σε απόσταση έως και 7.5μ, ή κατά 25% σε απόσταση έως και 15μ, και 10% έως και 30μ. Όσο για το πλάτος, και μια μονή πυκνοφυτεμένη σειρά φυτών μπορεί να αρκέσει για μια μικρή περιοχή.
Βέβαια, περισσότερες σειρές φυτών με ποικιλία ύψους και σχήματος παρέχουν καλύτερη προφύλαξη. Τέλος θα θελα να σκεφτείτε τι είναι καλλίτερο. Ένα φυτό με ελάχιστες εδαφολογικές και καιρικές ανάγκες και απαιτήσεις, που μας προσφέρει ομορφιά στο χώρο και οξυγόνο στην ατμόσφαιρα ή ένα πράσινο αντιανεμικό ύφασμα για να προστατέψετε τον χώρο σας και τα φυτά σας από τον αέρα.
Με εκτίμηση
Μάρκος Ζώρζος
Καλάμι, ίσως ένα ασήμαντο, αλλά ευλύγιστο και ανθεκτικό φυτό.
Αυτό το είχαν καταλάβει οι ντόπιοι κάτοικοι του νησιού μας. Ήξεραν πολύ καλά τις συνθήκες που επικρατούσαν στο νησί μας. Ο καυτός ήλιος το βραχώδες και φτωχό άνυδρο χώμα μας σε συνδυασμό με τον δαιμονισμένο αέρα , δημιουργούσαν μεγάλα προβλήματα στους γεωργούς μας. Οι δυνατοί στεγνοί άνεμοι, πολλές φορές απρόβλεπτοι και πάντα κουραστικοί για ανθρώπους και φυτά, προκαλούσαν μεγάλες καταστροφές ανάλογα με την περιοχή και την εποχή. Ιδιαίτερα προκαλούσαν καταστροφές στα παράκτια χωράφια όπου σε συνδυασμό με την αλμύρα ξέραιναν τις σοδειές .
Η ταχύτητα του αέρα προκαλεί απώλεια υγρασίας από τα φυλλώματα των φυτών, αλλά και από το έδαφος. Πολύ συχνά τα φυτά δεν προλαβαίνουν να αντικαταστήσουν την απαραίτητη υγρασία και η ζημιά είναι αναπόφευκτη. Τα πρόσφατα φυτεμένα φυτά είναι πιο ευαίσθητα και ευάλωτα, ιδιαίτερα αν έχουν αναπτυχθεί γρήγορα και υπερβολικά. Τα φύλλα στεγνώνουν, ξεραίνονται στις άκρες, σημαδεύονται και κουρελιάζονται, τα μπουμπούκια, τα νέα βλαστάρια και τα νέα φυλλαράκια μαραίνεται και πέφτουν. Τα κλαδιά που επιζούν μεγαλώνουν προς μία κατεύθυνση, μακριά απ τον επικρατούντα άνεμο, στραβώνοντας, και δίνοντας στο φυτό μια μονόπαντη εμφάνιση. Απότομοι ζεστοί άνεμοι εμποδίζουν τα φρούτα να ωριμάσουν, και τα σιτηρά, όσπρια πέφτουν πριν καλά καλά τα εσοδέψουν.
Η προστασία με τα καλάμια είναι χρήσιμη για αρκετούς λόγους. Ο πιο σημαντικός είναι ότι ελαττώνει την ταχύτητα με την οποία ο άνεμος χτυπάει τα φυτά, μειώνοντας τη δύναμη της σύγκρουσης. Ένα σωστό ανεμόφραγμα θα μειώσει επίσης την απώλεια υγρασίας από φύλλα και έδαφος. Αυτό έβλεπαν και οι γεωργοί μας. Πολλοί απ αυτούς ανέβαζαν την ξερολιθιά όσο ήταν δυνατόν στα αμπέλια και τα χωράφια, άλλοι εναπόθεταν τα κλαδέματα τους σε συγκριμένο σημείο του χωραφιού κάθε φορά προκειμένου να είναι μια αντίσταση στον αέρα. Όμως ο αέρας με την δύναμη που ερχόταν από το πέλαγος οι ξερολιθιές δεν είχαν την αντοχή να τον αντέξουν που έπεφταν τα δε κλαδέματα που σκόρπιζαν παντού.
Έτσι κάποιοι ξεκίνησαν να φυτεύουν καλάμια, σε διάφορα σημεία του χωραφιού, σε διάφορους προσανατολισμούς και με διάφορους συνδυασμούς ανάλογα από πού ήταν πιο ενοχλητικός και δυνατός ο αέρας για την σοδιά τους. Λίγα είναι τα χωράφια που ακόμα σήμερα σώζονται τέτοιοι φράκτες. Μπορεί να συναντήσει κανείς χωράφια με καλάμια στην περιοχή του Πύργου, Μεγαλοχωρίου, Εμπορείου, Φηρών και αλλού. Στα παραθαλάσσια χωράφια την δουλειά του φράχτη την έκαναν οι αρμύρες.
Σήμερα σχεδόν κανείς δεν χρησιμοποιεί καλάμια για φράκτη, οι περισσότεροι φοβούνται τον κίνδυνο εξάπλωσης του καλαμώνα στο χωράφι. Δεν είναι λάθος αλλά αυτό μπορεί να συμβεί μόνον στην περίπτωση που εγκαταλειφτεί ο χώρος. Τα καλάμια δεν έχουν βαθύ ρίζωμα και είναι εύκολο κάθε χρόνο να περιορίζουμε την επέκταση τους και να ελέγχουμε την πυκνότητα του καλαμώνα. Όμως όποιο συνδυασμό φυτών και να διαλέξει κανείς, πρέπει να υπολογίζει σε όχι λιγότερο από 50 ως 60% διαπεραστικότητας απ τον άνεμο. Πολλοί δυσκολεύονται να το πιστέψουν αυτό, αλλά η Φυσική μας λέει ότι τα υπερβολικά πυκνά ανεμοφράγματα αναπροσανατολίζουν τον άνεμο προς τα επάνω δημιουργώντας ταραχή του αέρα απ την υπήνεμη (εσωτερική) πλευρά, καθώς ρουφιέται αέρας για να συμπληρώσει το κενό. Το σωστό ύψος και πλάτος (βάθος) του ανεμοφράγματός σας θα εξαρτηθεί από το μέγεθος της περιοχής που θέλετε να προστατεύσετε. Για παράδειγμα, έχει υπολογιστεί ότι ένα φράγμα ύψους 1.5μ επιβραδύνει τον άνεμο κατά 50% για φυτά που βρίσκονται σε απόσταση έως και 7.5μ, ή κατά 25% σε απόσταση έως και 15μ, και 10% έως και 30μ. Όσο για το πλάτος, και μια μονή πυκνοφυτεμένη σειρά φυτών μπορεί να αρκέσει για μια μικρή περιοχή.
Βέβαια, περισσότερες σειρές φυτών με ποικιλία ύψους και σχήματος παρέχουν καλύτερη προφύλαξη. Τέλος θα θελα να σκεφτείτε τι είναι καλλίτερο. Ένα φυτό με ελάχιστες εδαφολογικές και καιρικές ανάγκες και απαιτήσεις, που μας προσφέρει ομορφιά στο χώρο και οξυγόνο στην ατμόσφαιρα ή ένα πράσινο αντιανεμικό ύφασμα για να προστατέψετε τον χώρο σας και τα φυτά σας από τον αέρα.
Με εκτίμηση
Μάρκος Ζώρζος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου